อลังการ 'ศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ ๕'
จิด-ตระ-ธานี : ๓๑ ม.ค. ๒๕๕๑

       ช่วงบ่ายวันอาทิตย์ที่ ๑๓ มกราคม ๒๕๕๑ ผมขับรถไปจอดบริเวณลานจอดรถ เยื้องพระที่นั่งวิมานเมฆ พระราชวังดุสิต จากนั้นก็เดินตรงแหน่วไปที่ พระที่นั่งอนันตสมาคม เป้าหมายคืองาน 'ศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ ๕' ที่ตั้งอกตั้งใจมาชมโดยเฉพาะ กวาดตามองไปรอบๆ เห็นฝูงชนต่างคนต่างกำลังทะยอยต่อคิว เพื่อซื้อบัตรเข้าชมงานราคา ๑๐๐ บาท โดยฝูงชนค่อนค้างเนืองแน่นเป็นพิเศษ เห็นทีคงเป็นเพราะวันนี้เป็นวันสุดท้ายแล้วนั่นเอง

       นิทรรศการผลงานโรงฝึกศิลปาชีพ สวนจิตรลดา ศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ ๕ (Arts of Kingdom V) จัดขึ้นเนื่องใน มหามงคลสมัยที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี พุทธศักราช ๒๕๔๙ และในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา พุทธศักราช ๒๕๕๐ ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต กรุงเทพฯ ระหว่างวันที่ ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๐ - ๑๓ มกราคม ๒๕๕๑

สัปคัปพระคชาธาร (จำหลักทองคำ ประดับเพชร โครงในเป็นเงิน พื้นซับปีกแมลงทับ) ผู้ทำ ๗๓ คน ใช้เวลา ๑ ปี ๖ เดือน ทำเนื่องในโอกาส สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา ครบ ๖ รอบ ในวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗ 112 x 128 x 115 cm.

เข้าไปชมงานแล้ว ไม่ผิดหวังจริงๆ ครับ ผลงานของช่างไทยในโครงการศิลปาชีพนี้ ต้องเรียกได้ว่า 'สุดยอด' จริงๆ มีทั้งความประณีต และละเอียดละออสูงมาก ผมงี้มองดูแล้ว มองดูอีก เห็นการออกลายช่อกระหนกที่กระหวัดไหว โค้งงอน งดงาม ได้สัดส่วน แลดูเป็นธรรมชาติ สมเป็นฝีมือช่างชั้นครูจริงๆ ต้องยกนิ้วให้ครบทั้ง ๑๐ นิ้วเลย โดยผลงานที่เป็น 'ชิ้นเอก' (Masterpieces) ส่วนใหญ่ เข้าขั้นปรมาจารย์เลย และบางชิ้นก็ทำได้ละเอียดประณีต และงามกว่าของโบราณซะอีก อย่างไรเสียคงต้องยกพระราชดำรัสใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ เมื่อวันที่ ๑๑ สิงหาคม ๒๕๔๗ ซึ่งอ่านแล้วประทับใจ ดังนี้นะครับ        " เมื่อวันที่ ๒ กรกฎาคม ที่ผ่านมา ข้าพเจ้าได้มีโอกาสไปเปิดงาน ศิลป์แผ่นดิน ในครั้งล่าสุด ที่พระที่นั่งอนันตสมาคม เห็นแล้วบังเกิดความสุข ความปีติโสมนัสอย่างยิ่ง ว่านี้คือคนที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และข้าพเจ้าเอาใจใส่ และเอามาจากครอบครัวชาวนาที่ยากจน บัดนี้กลายมาเป็นครอบครัวชาวนา ที่มีความสามารถสูงสุดในด้านศิลปะ และที่มาตอบแทนพระคุณแผ่นดินได้  ท่านทั้งหลายคงเห็นกับตาแล้วว่า งานฝีมือชั้นเลิศทั้งหลาย เป็นฝีมือของลูกหลานชาวนาทั้งนั้น  วันนั้นเป็นวันที่ข้าพเจ้าปลื้มปีติเหลือเกิน "        นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างสูงยิ่ง ต่อพสกนิกรชาวไทย ที่พระราชา พระราชินี ทรงให้ความเอาใจใส่ เป็นห่วงเป็นใยราษฎร นับเป็นเวลากว่า ๕๐ ปี แล้ว ที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อย่าง 'ศูนย์ศิลปาชีพ' ได้สร้างความอัศจรรย์ใจอย่างล้นเหลือ และมีคุณูปการต่อวงการศิลปะไทยอย่างยิ่งยวด สิ่งนี้ทำให้ผมรู้สึกมั่นใจว่า คนทุกคนมีศักยภาพในตัวเอง หากได้มีโอกาสฝึกฝน เอาใจใส่ สนับสนุน ในแนวทางอย่างที่เขาคนนั้นควรจะเป็น โดยปราศจากการแบ่งชั้นวรรณะ

สัปคัปจำหลักไม้ (จำหลักไม้ลายพันธุ์พฤกษา เถาไม้ใบเทศ ประดับเพชร) ผู้ทำ ๗๔ คน ใช้เวลา ๙ เดือน ทำเนื่องในโอกาส สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา ครบ ๖ รอบ ในวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗ 82 x 145 x 75 cm.

       เป็นนิทรรศการที่ผมดูแล้ว รู้สึกชื่นชม และประทับใจ จนบังเกิดความคิดดีๆ ที่ปรารถนาจะฝากอะไรไว้เพื่อแผ่นดินไทยบ้าง เท่าที่ผมพอจะมีกำลังทำได้ ณ พื้นที่เล็กๆ แห่งนี้
       โดยส่วนตัวผมเอง ก็เป็นเพียงบุตรชายคนขับแท็กซี่ และมารดาก็เป็นเพียงช่างเย็บเสื้อโหลส่งขายในย่านประตูน้ำ เท่านั้น แต่ก็ยังมีโอกาสได้ร่ำเรียน จนจบการศึกษาระดับสูงทางด้านศิลปะ อย่างที่ตนเองถนัด รัก ชอบ ด้วยความเพียรและตั้งใจพยายาม ผมมองว่าโอกาสเป็นสิ่งสำคัญ และเมื่อเราพอจะทำอะไรได้ก็ควรทำ ด้วยเพราะช่วงชีวิตของคนเราคนหนึ่งๆ นั้น ก็มิได้ยาวนาน และขณะนี้ผมเองก็ล่วงเข้าสู่ 'มัชฌิมวัย' แล้ว

       ครับ...ใน 'จิด-ตระ-ธานี ระเบียงภาพ' ในส่วน 'ในเรือนงาน' คงจะมีอะไรน่าประทับใจเกิดขึ้นเร็วๆ นี้ครับ

       รูปที่ผมนำมาให้ชมในที่นี้ เป็นเพียงบางส่วน (เสี้ยวเล็กๆ) ที่ผมสแกนมาจากหนังสือ 'ศิลป์แผ่นดิน' ซึ่งเป็นหนังสือเล่มหนาขนาดใหญ่ โดยสันกระดาษทั้ง ๓ ด้านขลิบด้วยทองเค วางจำหน่ายเป็นที่ระลึกในวันแสดงนิทรรศการ ซึ่งรวบรวมผลงานตั้งแต่ ศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ ๑ พ.ศ. ๒๕๓๕ จนถึงครั้งล่าสุด ครั้งที่ ๔ พ.ศ. ๒๕๔๗ แต่ 'ผลงานชิ้นเยี่ยม ๑๐ ชิ้น' ซึ่งเป็นผลงานใหม่ ที่จัดแสดงในครั้งนี้ อาทิ ๑. เรือพระที่นั่งจำลองศรีสุพรรณหงส์ ๒. สีวิกากาญจน์ ๓. ห้องปีกแมลงทับ ๔. ฉากแกะสลักไม้ขนาดใหญ่เล่าเรื่อง ตำนานเพชรรัตน์ และ ๕. ผ้าปักไหมน้อย เรื่อง ป่าหิมพานต์ เป็นต้น มิได้ถูกจัดพิมพ์รวบรวมไว้ในเล่มนี้ด้วย (ผมสอบถามจากเจ้าพนักงาน โดยแจ้งให้ทราบว่า ผลงานชิ้นใหม่ที่จัดแสดงในครั้งที่ ๕ นี้ จะถูกนำมารวบรวมไว้ในหนังสือ 'ศิลป์แผ่นดิน ครั้งที่ ๖' ซึ่งคาดว่าจะจัดแสดงในอีก ๕ ปีข้างหน้าครับ)

       อย่างไรเสีย...เพียงภาพผลงานชั้นยอดในครั้งก่อนๆ ที่มีให้ชมกันนี้ ก็สามารถดูกันได้เพลินๆ เจริญตาดีแท้แล้วครับ.

จิด-ตระ-ธานี

รายละเอียดส่วนหนึ่งของ องค์ระฆัง บัณแถลง ซุ้มเรือนยอด 'บุษบกมาลา' (จำหลักทองคำ ประดับเพชร) ผู้ทำ ๒๘๕ คน จาก ๔ แผนก : ถมคร่ำ, คร่ำ, ลงยาสี, เครื่องเงินเครื่องทอง, แกะสลักไม้, ตกแต่งปีกแมลงทับ และย่านลิเภา : ใช้เวลาทำ ๑ ปี ทำเนื่องในโอกาส สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา ครบ ๖ รอบ ในวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗ (ขนาดบุษบกมาลา 63 x 155 x 327.50 cm.)

รายละเอียดส่วนหนึ่งของปีกซ้าย กระหนกท้ายเกริน 'บุษบกมาลา' (จำหลักทองคำ ประดับเพชร คร่ำทอง ลงยาสี) ผู้ทำ ๒๘๕ คน จาก ๔ แผนก : ถมคร่ำ, คร่ำ, ลงยาสี, เครื่องเงินเครื่องทอง, แกะสลักไม้, ตกแต่งปีกแมลงทับ และย่านลิเภา : ใช้เวลาทำ ๑ ปี ทำเนื่องในโอกาส สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เจริญพระชนมพรรษา ครบ ๖ รอบ ในวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗ (ขนาดบุษบกมาลา 63 x 155 x 327.50 cm.)